Matbaa Nedir?

Matbaacılık iletilmek istenen mesajı kâğıt vb. yüzeyler üzerinde basılacak şekilde bilgisayarda tasarlama ve basarak çoğaltma işidir. Bilginin gelecek kuşaklara aktarılması çoğaltılması yayılması matbaacılığın bulunması ile olmuştur. Günümüzde matbaacılık sadece bilgiyi aktarmakla kalmayıp her türlü tanıtım faaliyetlerinin yapılmasında basılı materyallerle önemli rol oynamaktadır. Kitaplar dergiler gazeteler broşürler afişler ambalajlar matbaacılık alanının ürettiği ürünlerdir.

Modern Matbaacılık

Bilgisayar ve bilgi teknolojileri alanındaki hızlı gelişim matbaacılık sektörünü de olumlu yönde etkilemiştir. Matbaacılık alanında bilgisayarı ve otomatik matbaa makinelerini kullanmasını bilen nitelikli iş gücüne gereksinim her geçen gün artmaktadır.

İnsanların kültürel ihtiyacı olan kitap dergi gazete vb. basılı ürünlerin oluşturulması ile imalat ve üretim sektörünün ihtiyaç duyduğu ambalajların üretilmesi ve baskısının yapılması matbaacılığın çalışma alanlarıdır.

Matbaa Baskı Aşamaları

1. Baskı öncesi
2. Ofset baskı
3. Flekso baskı
4. Tifdruk baskı
5. Serigrafi ve tampon baskı
6. Baskı sonrası

Baskı öncesinin asıl amacı tasarımcının hayal gücünü baskı tekniğinin sınırlarına göre uyarlamaktır. Tasarımın yapıldığı programlardan veya baskı tekniğinin imkanlarından maksimum faydalanılabilmesi için gerekli ayarlamalar yapılır ve tasarım baskıya hazır hale getirilir.

Baskı mantığı, “ışığa duyarlı emisyonla” kaplanmış kalıba kontak şase ile veya ctp ile pozlanan işler, kimyasal banyo ile ışık alan yerlerindeki emisyon yok edilir, bu alanlar boyayı tutamaz ışık almayan yerlerse boya tutar hale gelir, kalıp bir silindire takılır silindirin bir tarafı boyalı silindire değer ve ışık almayan yerler boyayı alır ve altındaki kauçuk merdaneye sadece ışık almayan yerlerdeki boyayı dağıtmadan aktarır, bu merdanede kağıdı altındaki baskı kazanıyla arasından geçirerek boyar.

Bir matbaanın baskı öncesi yaptığı işlemler

• Tarama
• Prova
• Ozalit
• Film
• CTP
• Renkler
• Uygulama
• PDF
• Montaj

Ofset Baskı

Ofset baskı, yüksek baskı hızı ve düşük maliyeti gibi avantajlar sağlamasına rağmen geç geliştirilen bir baskı sistemidir. Sağladığı bu önemli avantajlar nedeniyle de;  günümüzde dünyada en sık kullanılan baskı sistemlerinin başında gelmektedir. Ofset baskı sistemi suyun, yağ bazlı mürekkeple karışmaması prensibine göre çalışmaktadır. Kullanılan baskı kalıbında, basılmayacak kısım ile basılacak kısımlar eşit yükseklikte olması nedeniyle “düz baskı sitemi” veya “endirek baskı sistemi” olarak adlandırılmıştır.  Ofset baskı sisteminde, çok farklı materyaller kullanılır ve bu materyallerden yapılan kalıpların yüzeyi ışığa son derece duyarlı “emaye” isimli madde ile kaplıdır. Ofset baskı sisteminde büyük önem taşıyan emayenin görevi hem mürekkebi tutmak hem de suyu iletmektir.

Ofset baskı,  basılacak her renk için ayrı bir baskı birimine sahip olduğu için bir defada renkli baskı yapabilir. Kırmızı, sarı, mavi ve siyah, diğer bütün renklerin elde edilmesi için kullanılmaktadır. Baskıda kullanılacak baskı kağıdı da bu renk birimlerinden geçmektedir. Baskı işleminde, kağıda bastırıldığında esmene eylemini gerçekleştiren, aktarıcı merdaneye “blanket” adı verilmiştir. Blanket aynı zamanda hem baskı kalıbı ile hem de kağıtla temas halindedir. Kalıp ise hem mürekkep merdanesine (baskı yapılacak yere) hem de su merdanesine (baskı yapılmayacak yere) değmektedir.

Daha önce bahsettiğimiz emaye kaplı alanlar, mürekkebi aldıktan sonra mürekkepli alanlar blankete aktarılmaktadır. Blankete ters olarak geçen mürekkep, baskı yapılacak alandaki kalıp üzerinde ise; düz olarak geçmektedir. Blanketteki bu ters görüntü, blanket kazanı ve baskı kazanı arasında geçen kağıda düz olarak basılarak, baskı işlemi sonlanmaktadır.

Baskı Sonrası İşlemler

Baskı aşaması tamamlanan ve ciltlemesi yapılacak her türlü işin ciltleme ile ilgili hazırlıklarını ve işlemlerini, özel kesim gerektiren işlemleri ve ambalaj üretimini uygun ekipman kullanarak yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir.

▪ Ciltleme, ambalaj ve özel kesim gerektiren işleri yapar,

▪ İş akış sürecini planlar,

▪ Tabaka halindeki basılı ürünlerin elle ya da makine ile kırım işlemlerini yapar,

▪ Kırım işlemi sonucu elde edilen sayfaların bir birini izlediği forma adı verilen kitap birimlerini hazırlar,

▪ Formaların cilt öncesi sırayla iç içe veya yan yana sıralanması olan harman çekme işlemini yapar,

▪ Birleştirilen formaların fazlalıklarını keser,

▪ Baskısı tamamlanan dergi, kitap, ajanda gibi ürünlere çeşitli şekillerde ve türlerde kapak hazırlar,

▪ Ciltleme öncesi tutturma, yapıştırma, tutkal yapma, tel dikişi (zımba), iplik dikiş gibi işleri yapar,

▪ Uygulanacak cilt tipini belirler,

▪ Bez cilt, kılavuzlu cilt, kordonlu cilt, yarıklı cilt, Amerikan cilt, kalamozalı cilt gibi çok çeşitli türleri olan ciltleme işini yapar,

▪ Endüstriyel ciltleme makinelerini kullanır,

▪ Ciltleme işlemini yapar,

▪ Istampa ( Sıcak Yaldız Baskı makinesı)nı kullanarak kitap kapaklarına yaldız baskı yapar

▪ Baskısı tamamlanan broşür, dergi, ambalaj, kapak, dosya gibi ürünlerin su, ışık gibi dış etkenlerden korunması ve estetik ürünlerin ortaya çıkması için selefon denilen ince PVC ile kaplama işlemini yapar,

▪ Basılan fatura, bilet v.b. ürünlerin destelerinden kolay kopmalarını sağlamak için aralıklı delme işlemi olan pilyaj kesimlerini yapar,

▪ Baskı sonrası işlemleri tamamlanan ürünlerin paketleme işlerini yapar,

▪ Uygulanacak cilt tipine göre iş akış sürecini planlar,

▪ Kapak üzerine yapılacak işlemleri (varak, yaldız, kör baskı gibi) uygular,

▪ Hazırladığı iç blok ve kapağı birleştirir,

▪ Kitap tamiri yapar,

▪ Pilyaj (oluk açma, perforaj, aralıklı delme) ve kalamoza işlemlerini yapar,

▪ Çeşitli sert ve yumuşak kapaklı cilt işlerini yapar,

▪ Fatura, bilet, irsaliye, makbuz gibi ürünleri koçan hale getirir,

▪ Dosya klasör, karton, kağıt çanta, kutu yapar ve aksesuarlarını takar.